Hasan KARLITAŞ

 

Beşparmak Dağları, adını Girne Sıradağları üzerinde bulunan beş parmak şeklindeki bir tepeden alıyor. Beşparmak adı, sadece Kıbrıs’a has bir ad olmayıp, Orta Asya, Kafkasya ve Anadolu’da da kullanılıyor. Kireç taşından oluşan Beşparmak Dağları, şekil itibariyle beş parmağa benzeyen farklı görüntüsünden dolayı, görenleri hem düşündürüyor hem de  etkiliyor.

 

Beş Parmak Dağları, Kıbrıs’ta, bir çok efsaneye, şiire, maniye ve şarkıya konu olmuştur.

 

177 km uzunluğundaki,  Beş Parmak Dağları’nın, en yüksek noktası,1024 metre ile  Lapta’nın güneyinde yer alan Selvili Tepe’dir.

 

Kuzey Kıbrıs’ın en önemli sembollerinden, Beşparmak Dağının oluşumu ile ilgili farklı efsaneler anlatılmaktadır. Genellikle bu efsanelerde,  “aynı kıza âşık olan iki gencin kavga etmesi ve dağa dönüşmesi” olgusu vardır. Sizler için derlemeye çalıştığım ve oldukça ilginç bulduğum  bir efsaneyi paylaşmak istiyorum.

 

İyi kalpli yoksul gencin hikayesi

 

 “ Bir zamanlar Kıbrıs’ta, güzeller güzeli bir kral  kızı varmış. Kral, evlenme çağına gelen kızını, bir yarışma ile evlendirmek ister. Kızının talipleri arasında, her kim ki, Karpaz’da bulunan kutsal suyu bulup, bir testi içerisinde getirirse,  kızını onunla evlendireceğini duyurur. Kıza talip olan gençler yola düşer. Günler sonra, kutsal suyu bulup getirmeyi başaran ilk kişi, oldukça yoksul ama iyiniyetli bir delikanlı olur. Kral kızını, onca soylu ve varlıklı talibi arasından fakir gence vermek istemez. ‘’ Kralım istemiş olduğunuz suyu getirdim.’’  Diyen gencin, elinden su testisini alan kral, suyu gencin üzerine dökerek ona beddua eder. Suyun döküldüğü yerde bir bataklık oluşmaya başlar, genç adam yavaşça suya gömülmeye başlar. Kurtulmak için çırpınır, elini yukarıya kaldırır. Ancak gücü yetmez, nihayetinde eli taşlaşır. Haksızlığa uğrayan iyi kalpli  gencin eli Beş Parmaklar dağlarıdır.

 

 Başka bir efsaneye göreyse, kralın güzel kızına talip olan, biri zengin, diğeriyse fakir oğlan, kralın kızını almak için kılıçla düelloya tutuşurlar. Düello neticesinde,  zengin olan, hileyle iyi kalpli fakir genci bataklığa düşürüp öldürmüş. Bu haksızlığa dayanamayan doğa, bataklıktan kurtulmak için elini havaya kaldıran gencin, elini taşlaştırarak, dağa dönüştürmüş.

 

Birçok sanatçıya ilham olan bazı şiir ve şarkı sözleri

 

(*)    Şu Beşparmak dağlarını kaldırmalı yar aradan

        Bir kuş olup süzülmeli sarı saçlı ovalardan yar

        Aramızda iki engel Beşparmak’la,  Toroslar var yar

        Beşparmak’la Toroslar var yar

 

(*)   Beşparmak dağı sıra

       Ot sarılmış mısıra

       Ben gurbete düşeli

       Ayşemi kimler sara

 

(*)    “Akdeniz’in mavi incisi Kıbrıs
        Doğduğum, ilk güneş ışıklarını gördüğüm
        Şiiri, barışı ve erinci ilk soluduğum ülke”

        Hani o doğduğum şirin köy

        Nerede ömrümün Beşparmak Dağları

        Nerede benim Girne’m, Lefkoşa’m, Mağusa’m  (Osman Türkay )