Dünyada ilk kez uygulanacak deniz yüzeyinin 250 metre altında, askılara yerleştirilecek özel yapım borularla Türkiye’den Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’ne yılda 75 milyon metreküp su taşınmasını sağlayacak “Asrın Projesi” olarak nitelenen “KKTC Su Temin Projesi”nde yolun yarısından fazlası katedildi.
Türkiye Başbakanı Recep Tayyip Erdoğan’ın “Hayalin gerçeğe dönüşmesi, Ferhat ile Şirin’in aşkı” olarak tanımladığı “KKTC Su Temin Projesi” hızla ilerliyor. Onlarca yıldır gündemde olan ancak önceki denemelerin başarısız olduğu Türkiye’den su taşınmasının gerçek olmasına bir yıldan daha az zaman kaldı. Son yıllarda yeterli yağış almadığı için yeraltı sukaynakları azalan Kıbrıs’a Türkiye’den gelecek suyla, 50 yıllık içme ve sulama suyu ihtiyacının karşılanması hedefleniyor.
Türkiye Başbakanı Erdoğan’ın, Cumhurbaşkanı Derviş Eroğlu’nun doğum günü olan 7 Mart 2014 saat 13.00’te suyun KKTC’ye ulaşacağını açıkladığı projenin, bu tarihten önce tamamlanabileceği belirtiliyor. Anamur-Alaköprü’de olduğu gibi Geçitköy’de de inşaatın bitmesine kaç gün, kaç saat, kaç dakika, kaç saniye kaldığını gösteren dijital sayaçlı pano, dev hedefe adım adım yaklaşıldığını gösteriyor.
Proje kapsamında Mersin-Anamur’da Alaköprü barajının inşaatının yüzde 60’ının; KKTC’de ise Geçitköy barajının inşaatının yüzde 40’ının tamamlandığı açıklandı. İki baraja ek olarak 2 terfi merkezi ve 107 kilometrelik boru hattı çalışmaları da devam ediyor.
Toplam maliyeti 1.1 milyar TL olarak açıklanan ancak isale (akıtma) hatlarıyla birlikte rakamın 1.5 milyar TL’ye ulaşması beklenen asrın projesiyle gelecek su, KKTC’nin yüzde 97’sine ulaşacak. Suyun ilk olarak Serhatköy civarı, Lefkoşa, Hamitköy ve Gazimağusa’ya dağıtılması planlanıyor.
Yılda 75 milyon metreküp suyun yarısı içme, yarısı tarımsal sulama amaçlı kullanılacak. Suyun dağıtımı için 4 etaplı projeyle KKTC genelini kapsayacak toplam 480 kilometrelik isale hattı yapılacak, ancak bazı yerlerde var olan isale hatları da kullanılacak.
Maliyeti tamamen Türkiye tarafından karşılanan dev proje için gerek Mersin’de gerekse KKTC’de hummalı çalışmalar sürdüren ekipler, “Asrın Projesi”nde tuzları bulunduğu için ayrı bir heyecan ve gurur yaşıyor.
Türkiye Devlet Su İşleri (DSİ) Genel Müdürlüğü’nün yetkilileri ve çalışanları, projenin KKTC ayağında da görev alıyor. Geçitköy’de bir yıldır devam eden baraj ve diğer işlerin yapımında görevli DSİ personeli, proje için gönüllü olarak ailelerinden uzak kalmayı göze alıp KKTC’ye geldi.
Çalışmalar, Ankara’da açılan ihaleyi kazanan Ak-eli İnşaat, Binaş ve ASF firmalarınca KKTC’deki ortakları Korman İnşaat, Tosun İnşaat ve Tüfekçi İnşaat’la birlikte sürdürülüyor.
ASRIN PROJESİ
7 Mart 2011’de Anamur’da Alaköprü barajının; 30 Mart 2012’de ise Geçitköy barajının temeli atıldı.
13 Ekim 2012’de ise Anamur ve Girne/Karşıyaka-Güzelyalı’da boru hattı ve kara yapılarının temelleri eş zamanlı temeli atıldı.
Tarım ve Doğal Kaynaklar Bakanı Ali Çetin Amcaoğlu ve Su İşleri Dairesi Müdürü Hasan Senin, TAK muhabirinin “asrın projesi”nde son durumla ilgili sorularını yanıtladı.
AMCAOĞLU: “MUHTEMELEN PLANLANANDAN ÖNCE BİTECEK”
Amcaoğlu, projenin sadece Türkiye ve KKTC’nin değil, yabancı ülkelerin de ilgisini çektiğini, örneğin geçtiğimiz günlerde bir Fransız televizyonunun bu konuda kendisiyle söyleşi yaptığını söyledi.
“SU MALİYETİ BUGÜNKÜNDEN FAZLA OLMAYACAK”
AYNI HATTAN ELEKTRİĞİN DE GELMESİYLE...
Tarım ve Doğal Kaynaklar Bakanı Ali Çetin Amcaoğlu, suyun fiyatının belirlenmesinde iki ülkenin de söz sahibi olduğunu, devletin vatandaşını koruma adına bugünkü konumdan daha ağır bir mükellefiyet getirecek sonuç yaratmamaya özen göstereceğini belirtti.
ATALAY VE EROĞLU’NUN ZİYARETİ NİSAN’IN İKİNCİ YARISI
Alaköprü barajının yüzde 60-65’lik kısmının tamamlandığını, Mersin Valisi Hasan Basri Güzeloğlu’nun geçtiğimiz günlerde barajdaki incelemesi sırasında kendisini telefonda arayarak bilgi verdiğini açıklayan Bakan Amcaoğlu, projenin muhtemelen belirlenen tarih olan 7 Mart 2014’ten önce biteceğini kaydetti.
Amcaoğlu, Geçitköy’deki çalışmaların da hızla sürdüğünü, Güzelyalı’dan baraja kadarki bölümde boruların döşenmeye başlandığını ifade ederek, Mersin’de de deniz geçişiyle ilgili çalışmaların başlatıldığını; her biri 500 metrelik 26 borunun yatırıldığını öğrendiğini anlattı.
Her iki tarafta da boruların bir kısmının 250 metre derinliğin altındaki bölümlerde denizde gömülü olacağını kaydeden Ali Çetin Amcaoğlu, tüm çalışmaların eş zamanlı olarak bitirilmesinin planlandığını söyledi.
İLK İSALE HATTI YAKINDA
Ülke genelinde 480 kilometrelik dağıtım ağı projesinin tamamlandığını; Türkiye Başbakan Yardımcısı Beşir Atalay ile Orman ve Su İşleri Bakanı Veysel Eroğlu’yla bunları görüşerek ihaleye çıkılacağını söyleyen Ali Çetin Amcaoğlu, ülkeye suyun gelişiyle birlikte dağıtımının da eş zamanlı sağlanması için çalıştıklarını; şu anda hiçbir çalışma yapılmasa bile Güzelyurt ve Gazimağusa’ya kadar olan güzergahı var olan isale hatlarıyla besleme şansları bulunduğunu bildirdi.
“ANA HEDEF TÜM İSALE HATLARININ YENİLENMESİ”
Yaklaşık 1 milyar 100 milyon TL olarak öngörülen proje bedelinin isale hatlarıyla birlikte 1.5 milyar TL’ye ulaşacağını bildiren Bakan Ali Çetin Amcaoğlu, ilk kez kullanılacak tekniklerin uygulanacağı projenin dünyanın ilgisini çektiğini belirtti.
PROJE İSTİHDAMA DA KATKI SAĞLIYOR
GÜZELYURT’TA TARIMSAL SULAMA İÇİN PROJE HAZIRLANIYOR
BİTKİSEL ÜRETİM PLANLAMASI
Tarım ve Doğal Kaynaklar Bakanı Ali Çetin Amcaoğlu, üretimin karşılığının alınmasıyla sürebileceğine işaret ederek, ihracatı kolay ürünler üzerinde durulacağını söyledi.
SU YASASI
SENİN: “GUINNESS REKORLAR KİTABI’NA GİRECEK”
Senin, Türkiye’den KKTC’ye elektrik enerjisinin getirilmesini de gündeme getirecek bu projenin, Türkiye’ye yeni pazarlar açabileceğini; ileride Güney Kıbrıs da bu sudan yararlanmak isterse ikinci bir hat çekilebileceğini kaydetti.
Deniz altından İstanbul’dan Adalar’a kum üzerine yerleştirilen borularla su götürüldüğünü, ancak askıda borularla su taşınmasının ilk olduğunu ifade eden Su İşleri Dairesi Müdürü Hasan Senin, derinliğin fazla olduğu Akdeniz’de kum üzerine basınca dayanıklı boru yerleştirmenin maliyetinin daha yüksek olduğu için tercih edilmediğini belirtti.
Senin, projenin Türkiye, KKTC ve deniz geçişi ayaklarından oluştuğunu kaydederek, Türkiye ayağında Dragon çayından suyun alınıp hemen yanına 90 metre yükseklik, 384 metre üst genişlikte ve 130 milyon metreküp su kapasiteli Alaköprü barajı inşa edildiğini anlattı.
Alaköprü’den sonra suyun 22 kilometrelik borularla Anamur’a deniz kenarına taşınacağını ve 10 bin metreküplük depoya düşeceğini belirten Su İşleri Dairesi Müdürü Hasan Senin, bu işlemin basıncı sıfırlamak için yapılacağını söyledi.
Aldığı bilgilere göre, tüm bu çalışmaların yüzde 60’ının tamamlandığını açıklayan Hasan Senin, boruların denize ilk giriş noktasında 20 metre derinliğe yerleştirileceğini, derinlik 280 metreye ulaşınca, deniz dibinden 250 metreye boruların çelik çubuklara asılmasına geçileceğini bildirdi.
BORULARI ROBOTLAR ASACAK... EN DERİN YER 1450 METRE...
Senin, derinlik 280 metrenin altına düşünce boruların yine kuma gömüleceğini ifade etti.
ANAMUR’DA ÖZEL BORU FABRİKASI KURULDU
İLK BORU TEMMUZ’DA DÖŞENECEK
GEÇİTKÖY BARAJINDA 26 MİLYON 500 BİN METREKÜP
ÇAMLIBEL’DE ARITILACAK... ÜLKENİN YÜZDE 97’SİNE DAĞITILACAK
İLK İSALE HATTI İHALESİ 17 NİSAN’DA
SU ÖNCE LEFKOŞA, HAMİTKÖY, SERHATKÖY VE GAZİMAĞUSA’YA
İkinci etapta Tatlısu-Güzelyalı; üçüncü etapta Hamitköy-Yonca kavşağı-Ercan-Güvercinlik; dördüncü etapta ise Yonca kavşak ile Karpaz arasındaki su dağıtım hatları döşenecek.
Senin, suyun bazı bölgelere ulaşamayacağını, ancak zaman içinde ulaşabilmesi için Su İşleri Dairesi’nin çalışma yapacağını, bazı köylerin ise zaten yeterli içme suyu bulunduğu için ihtiyaç duymayacağını anlattı.
Yakın zamanda ülkenin su şebekelerinin yüzde 95’inin yenilendiğini; Akdoğan, Çamlıbel, İskele’de ise çalışmaların devam ettiğini ifade eden Hasan Senin, Kilitkaya ile Sazlıköy’ün de ihale edileceğini bildirdi.