Bir önceki yazımda beş duyumuzdan biri olan koku alma duyusunu ele almıştım. Bu ayki yazımda ise belki de en önemlisini, ‘görme duyusu’ ile ilgili birkaç haberi sizinle paylaşacağım.
İlk haberimiz son yıllarda bilim adamlarının birçok hastalığın önüne geçebileceği düşüncesiyle üzerinde çalıştığı Kök hücre yöntemidir. 2006 yılında Japonya’daki Kyoto Üniversitesi’nde Shinya Yamanaka önderliğinde yürütülen iPS yöntemiyle yapılan kök hücre çalışmaları, 2012 yılında Shinya Yamanaka ve Sir. John B. Gurdon’a Nobel ödülü kazandırmıştır. Bu yöntemde embriyonik hücre; farklı tipte yetişkin hücrelere dönüştürülüp yeni gorevler yürütmek için kullanılabilmektedir.
Bilim adamlarının üzerinde çalıştığı konulardan biri de görme bozukluklarıdır. Ve bu yıl ilk kez, Japonya’daki RIKEN Developmental Biology Merkezi’nde görme engelli 70 yaşındaki bir hastaya bu teknoloji uygulanmıştır. Milyonlarca kişiyi etkileyen Makula Dejenerasyonu sonucunda görme kaybı olan bu hasta; bu yöntemle tedavi görmeyi bekleyen 6 hastadan birincisi konumundadır.( Makula Dejenerasyonu gözün merkezi ve renkli görmesinden sorumlu kısmın yıpranması sonucunda oluşan bir hastalıktır.) Hastanın kolundaki deri hücreleri kullanılarak (bu hücrelerin programlanması sonucunda) Retinal Pigment Epitel (RPE) hücreleri üretilmiş, 1.3x3mm boyutundaki bu hücre topluluğu daha sonra hastanın gözüne ameliyatla yerleştirilmiştir. Önümüzdeki aylarda bu hastadan alınacak sonuçlar diğer birçok hasta için bir umut kaynağı olacaktır.
Bir diğer güzel gelişme ise Glukoma konusunda… Glukoma, bir başka deyişle ‘Göz Tansiyonu’ , Kataraktan sonra görme kaybına yol açan en büyük sebeplerdendir. Göz içindeki basıncın yüksek olması ve göz içerisinde sıvı birikmesi optik sinir hücrelerine zarar vermektedir. Göz tansiyonunun sürekli ve doğru takibi bu hastalığın tedavisinde önemli rol oynamaktadır.
Bu sebeple İsrail’de Bar-Ilan Üniversitesi’nde Yossi Mandel ve çalışma arkadaşları göz içerisine yerleştirilebilen bir basınç sensörü geliştirmişlerdir. Sentetik bir lens içerisine yerleştirilebilen birkaç milimetre büyüklüğündeki mini-barometre görevi gören bu sensör ameliyatla hastanın gözüne yerleştirilebilmektir. 14 Ağustos 2014 tarihinde Nature Medicine dergisinde yayımlanan makalede bu küçük sensörün ölçtüğü basıncın akıllı telefonlarla takip edilebileceği gösterilmiştir. Bu şekilde, kolaylıkla gözdeki basıncı veya bir başka deyişle göz tansiyonundaki değişiklikleri düzenli olarak gözlemlemek mümkün olacaktır. Bu şekilde hastaların daha doğru tedavi almaları amaçlanmaktadır.
Sağlıklı günler dileğiyle…
Kaynakca: Newscientist, Nature Medicine
