Birçok insan multivitamin takviyelerini daha uzun yaşam, kanser ve kardiyovasküler hastalıkları azaltmalarına yardım olacağını düşündüğü için satın alıyor. Sağlıklı insanlar da beslenmelerindeki boşlukları doldurmak için kullanıyor. Ne yazık ki durum bu kadar basit değil. Multivitaminlerin sağlıklı yetişkinler için faydalarına dair bazı cesaret verici veriler olsa da, bu takviyeler her derde deva değil. Multivitaminlerin önemli sağlık sonuçlarını etkileyip etkilemediğini araştıran üç ana çalışma yapıldı ve bunların hepsi de takviye şirketleri gibi özel ve kamu destekli araştırmalardı:
- Yaşları 35 ila 60 arasında değişen yaklaşık 13.000 yetişkin üzerinde yapılan bir Fransız araştırmasında, 7 buçuk yıllık günlük takviye alımının ardından erkeklerde kanser riski ve ölüm oranında iyileşme görülürken, kadınlarda bu iyileşme görülmedi.
- Bir başka çalışmada ise 50 yaş ve üzeri 14.000'den fazla ABD'li erkek doktor incelenmiş ve ortalama 11 yıl boyunca multivitamin kullanımının kanserde yüzde 8'lik bir azalmayla ilişkili olduğu, ancak ölüm oranında bir fark olmadığı bulundu.
- COSMOS adı verilen ve 21.000'den fazla yaşlı yetişkinde ortalama 3.5 yıl boyunca multivitamin kullanımını inceleyen bir çalışmada, kanser riski, ölüm oranı veya kardiyovasküler hastalıklarda erkek veya kadınlar için herhangi bir iyileşme bulunmamıştır. Yardımcı bir çalışma, 60 yaş üstü erkek ve kadınlarda bilişselliğin belirli yönlerinin önemli ölçüde iyileştiğini buldu.
Buradan çıkarılacak sonuç; sağlıklı beslenmenin, koroner kalp hastalığını tersine çevirmekten kanser riskini azaltmaya kadar birçok sağlık sonucunu iyileştirdiği birçok büyük çalışmada kanıtlandığıdır. Besin boşluklarını doldurmak için bir hap alarak zayıf veya dengesiz beslenmeyi telafi edemezsiniz.
Sağlıklı beslenmek mi vitamin almak mı daha iyi?
Pek çok kişi, belirli besin eksikliklerini bir hapla tamamlamanın sağlığa faydalarını araştırdı. Örneğin, bir takviye olarak popüler olan ve birçok multivitaminin ortak bir özelliği olan magnezyumu ele alalım. Günlük multivitamin almak genellikle güvenli olarak kabul edilir. Ancak sağlıklı yetişkinler için faydalarına dair yeterli kanıt bulunmadığından, ABD otoriteleri bunu tavsiye etmiyor. Çalışmalar sürekli olarak magnezyum takviyesinin, magnezyum açısından yüksek bir diyetle elde edilen faydaları elde etmek için yetersiz olduğunu buldu.
Multivitaminler zihin sağlığına iyi gelir mi?
COSMOS veri tabanından elde edilen ve 2023 yılında yayınlanan büyük bir çalışmada, bir yıl boyunca multivitamin alan kişilerin anlık kelime hatırlama testinde daha iyi performans gösterdiği bulundu. Çalışmanın yazarları, multivitamin takviyesinin yaşa bağlı hafıza değişikliklerini yaklaşık 3,1 yıl iyileştirme etkisi olduğu sonucuna vardı. Veriler oldukça cesaret verici olsa da ek araştırmalara ihtiyaç var.
Demans gelişimi gibi daha uç bir noktada kullanan çalışmalar, sağlıklı bir diyetle ilişkili olan reçetesiz takviyelerin bir faydası olduğunu göstermedi. 2023 yılında yapılan başka bir araştırmada da multivitaminlerin yürütme işlevini veya yeni nesne tanımayı değerlendiren diğer bilişsel testler üzerinde önemli bir etkisi olmadı.
Kimler multivitamin almalı?
Multivitaminlerin önemli olduğu bilinen birkaç senaryo var:
- Beslenme yetersizliği olan kişiler: Alkol kullanım bozukluğu olan kişiler veya uzun süreli bakım tesislerinde yaşayıp meyve ve sebze alımı yetersiz olan yaşlılar bu gruba girebilir. Veganlar arasında B12 vitamini eksikliği gibi belirli beslenme eksiklikleri olan diğer insanlar da eksikliklerini hedeflemek için günlük bir multivitamin alabilirler.
- Bariatrik cerrahi geçirmiş kişiler: Birçok multivitamin tam günlük mineral değeri içermeyebileceğinden, bu hastaların takviyelerinde kalsiyumun yanı sıra demir, bakır ve çinko hedeflerini de karşıladıklarından emin olmaları gerekir.
- Hamile veya emziren kişiler: Bu durumda, doktorlarının yönlendirdiği şekilde 400 ila 800 mg folik asit içeren multivitamin alınabilir.
