Bu durumda vücudun ısı-düzenleyici sistemi görevini yapamaz hale gelir. Vücut normal sıcaklığına dönebilmek için yeterli miktarda ısı kaybedemez ve vücut sıcaklığı organları tahrip edebilecek derecede çok yüksek seviyelere çıkar.

Güneş çarpması genelde 40 derecenin üstündeki havalarda ortaya çıkar. Ama çocuklar, yaşlılar ve hastalar daha dayanıksız oldukları için 40 derecenin altındaki sıcaklıklar da, onlar için tehlike oluşturabilir.

Sıcak Bitkinliği
Güneş çarpmasının ilk aşaması aşırı miktarda sıvı kaybıyla ve terdeki tuz kaybıyla beraber belirgin bir halsizliğin ortaya çıkması durumunu doğuran sıcak bitkinliğidir. Vücut normal sıcaklığını sürdüremez duruma geldiğinde de güneş çarpması tam olarak kendini gösterir. Sıcak bitkinliğiyle beraber sıcak çarpması belirtileri olarak kabul edilen kollarda veya bacaklarda ve bazen de karında ani ve ağrılı kas spazmları ortaya çıkar.

 

Güneş çarpmasının nedenleri

Sıcak bir ortamda insan vücudu deri yüzeyine doğru kan akışını artırarak, terleyerek ve sıcak havayı soluk verme yoluyla dışarı atarak kendisini fazla ısıdan kurtarır. Bu mekanizmalar bazı durumlarda tam olarak görevini yapamaz duruma gelebilir ve ısı nedenli belirtilerden dolayı, tedavi olunmadığı zaman güneş çarpması kaçınılmaz hale gelebilir.

Kan sıcaklık seviyesi normal aralığının üzerine çıktığında beyindeki bir kontrol merkezi (hipotalamus) dolaşım sistemine kan dolaşımını artırmak ve özellikle derideki kan damarlarını genişletmek için bir sinyal gönderir. Genişleyen kan damarlarından daha fazla kan akmasıyla kandaki fazla ısı daha soğuk olan dışarıya doğru atılır. Bu, kanı soğutmak için yeterli olmazsa ter bezleri buharlaştıkça deriyi soğutan ter üretmeye başlar. Fakat hava sıcaklığı çok yüksek olursa kanın deri yüzeyine yakın damarlarda dolaşımıyla yeterli soğuma sağlanamaz ve vücut sıcaklığı artar. Vücut, kaybettiğinden daha fazla ısı üretmeye başladığında merkezi vücut ısısı sıcak bitkinliğine ya da güneş çarpmasına neden olabilecek tehlikeli seviyelere çıkabilir.

Güneş çarpması genellikle çok yüksek sıcaklıklara maruz kalındığında görülür. Örneğin; yaz aylarında hiç alışık olunmayan seviyelerdeki sıcak ortamlarda çalışırken güneş çarpması ihtimali yüksektir. Nemli hava da ayrıca terlemeyle sağlanan soğutma mekanizmasının etkisini azaltıcı bir faktördür. Kalın giyinmek, çok yemek yemek ve fazla alkol tüketmek de güneş çarpmasını tetikler.Güneş çarpması belirtilerinin temel nedeni su miktarından ziyade tuzun bileşenleri olan sodyum ve klor kaybıdır.

Kimler risk altındadır?

Yüksek sıcaklığa maruz kalan herhangi biri güneş çarpması riski altındadır. Fakat aşağıdaki gruplar özellikle yüksek risk altındadırlar ve sıcak ve düşük derecede havalandırılan yerlerden kaçınmak için özel önlemler almalıdırlar:

·       Çocuklar

·       Yaşlılar

·       Damar sertliği ve kalp yetmezliği olanlar

·       Şeker hastalığı olanlar

·       Alkol bağımlıları

·       Ektodermal displazi hastaları

·       Vücudun sıcaklık düzenlemesini engelleyici ilaçlar kullanan insanlar:

·       Atropin içeren gastrointestinal ilaçlar

·       Antidepresanlar

·       Antipsikotikler

·       Beta-bloker içeren kardiyovasküler ilaçlar

·       Diyüretikler

·       Parkinson hastalığı ilaçları

·       Uzun mesafe koşucuları ve bisikletçilik sporuyla uğraşanlar

·       Aşırı sıcaklıklara karşı hassas insanlar

 

Güneş çarpmasının belirtileri

·       Sıcak ve kuru cilt

·       Terleyememe

·       Cilt önce kızarır daha sonra soluk ve morumsu bir renk alır

·       Normalden daha hızlı bir soluk alıp verme

·       Hızlı nabız atması

·       Vücut sıcaklığının hızlı bir şekilde 40 derece ve üzerine çıkması

·       Baş ağrısı

·       Kas krampları

·       Açılmış göz bebekleri

·       Tutarsız konuşmalar, çevreyi tanıyamama, şaşkınlık, agresif konuşma ya da davranışlar, ajitasyon ve halüsinasyonlar

·       Uyuklama ya da sersemlik hali

·       Havale geçirme

·       Bilinç kaybı

 

Sıcak bitkinliği ise şu belirtileri içerebilir:

·       Halsizlik ve bitkinlik

·       Gergin ya da ağrıyan kaslar

·       Bulantı ve kusma

·       Solgun ve soğuk cilt

·       Zayıf ve hızlı nabız

·       Şaşkınlık

·       Sıcak çarpması

·       Yavaş terleme

·       Sersemlik ve denge bozukluğu

·       Bayılma

·       Koyu sarı ya da turuncu idrar

·       İshal

 

Kaynak: multiyasam.com