Kıbrıs’ın vazgeçilmez lezzetlerinin başında, hiç tartışmasız benzersiz tadı ile verigo üzüm geliyor. Eskilerin nesilden nesile anlattıklarına göre, Kıbrıs’ın İngiliz İdaresi Yönetiminde olduğu döneminin ilk yıllarında, Kıbrıs’a görevli olarak gönderilen bir vali, adanın toplumsal, sosyal ve doğal yapısını tanıyabilmek için sık sık geziler yapmaktaymış. Bir gün dağ köylerini dolaşmaya çıktığında, yolu cennet misali yemyeşil, şirin bir köye düşmüş. Yanındakilerle beraber yorgunluğunu gidermek için burada biraz dinlenmeye karar veren vali, köyün ileri gelenleri tarafından konuk edilmiş. Aylardan ağustos sonu, eylül başı ama Kıbrıs’ın meşhur sıcakları hızından hiç bir şey kaybetmediğinden herkes serin ve gölgeli bir yerde dinlenmek, soluklanmak istiyor. En gölge yer olarak da, elbette ki üzüm tavlarların altı düşünülüyor…
Köylü, vali beyi veya İngiliz yetkiliyi denize karşı, güzel bir bahçede serin bir üzüm çardağının altına buyur etmiş.Misafirperver köy halkı ilgiyle ve merakla bu önemli konuğu hem tanımak hem de ağırlamak istiyor. Elbette köy konuk severliğine yakışır biçimde, kahveler, buz gibi içecekler ve Kıbrıs’a özgü yiyecekler sunuluyor misafire. Vali bey, bu güzel adanın henüz İngilizce’yi çok fazla bilmeyen insanlarıyla konuşmak istiyor. Köyün en bilgilisi öğretmen, o da bir kaç kelime İngilizce biliyor. Öğretmen az çok yardımcı olabilmek umuduyla, Vali’nin yanına oturuyor. O sırada, İngiliz vali altında oturduğu çardakta yemyeşil yapraklar arasından sarkan çok iri taneli ve büyük salkımlı üzümleri görüyor. Üzümler o kadar güzel renkte ve iri ki; çok ilgisini çekiyor. Eliyle işaret ediyor. Köylüler hemen koşturup güzel bir salkımı kesiyor, çardağın yanında akan küçük pınarda yıkayıp bir tabakta Vali’ye sunuyorlar. Vali Bey Kıbrıs’ın bu özel üzümünü yedikten sonra, ilgiyle kendisini izleyen köylülere ve öğretmene bakarak beğenisini belirtiyor:
“Very good, very good...” Herkes, konuğun üzümü beğendiğini yüz ifadesinden anlıyor. Fakat ne söylediğini bilemiyor tabii. İyice dinlenen ve yorgunluğunu gideren vali bey köylülerle ve öğretmenle vedalaşıp yola koyulunca bütün köylüler öğretmenin başına toplanıyor ve Vali beyin üzümü yedikten sonra ne dediğini soruyorlar. Köyün en bilgilisi ve bir kaç kelime İngilizce bilen öğretmen, o da anlamamış Vali’nin ne dediğini, ama köylülere karşı “anlamadım” demek olmaz. Bu yüzden “verigo dedi verigo” diye cevap veriyor. İşte o günden bu güne bu özel üzümün ismi ‘ Verigo ’ olarak kalıyor.”
Arslan Yürekli Richard
Benzeri başka bir söylenceye göre ise, yukarıda anlatılan hikayeyi yaşayan kişi İngiliz valisi değil, İngiliz kralı Arslan Yürekli Richard’tır. 6.Mayıs 1191 tarihinde, asıl hedefi Kudüs’ü almak olan ve bu amaca ulaşmak için yol güzergahı üzerinde bulunan, Kıbrıs adasını da ele geçiren, Arslan yürekli Richard, Kıbrıs tarihine damga vurmuştur.
Bu tarz hikayelerde veya efsanelerde ben hiçbir zaman doğruluk veya yanlışlık payı aramıyorum. Çünkü, doğru veya yanlış olması önemli değildir. Önemli olan onların bir şekilde bizim kültürümüzün hoş bir parçası olmayı başarması ve anlatıldığı zaman yüzlerde tatlı bir tebessüm bırakmasıdır. ‘ Verigo - Very Good ’ söylencesini ülkemizi ziyaret eden ziyaretçilere anlattığımız zaman, yüzlerinde oluşan tebessüm ve bu üzüme karşı olan ilgilerini görmek bunu ispatlıyor.
Guiness rekorlar kitabına giren Yeşilırmak köyündeki Asma
Kuzey Kıbrıs’ın en batı ucunda yer alan Yeşilırmak’ta görülmesi gereken en önemli durak noktalarından bir tanesi de hiç şüphesiz, Guinnes Rekorlar Kitabı’na girmiş tarihi asmadır.
Asmalı Plaj mevkiinde bulunan tarihi asma, 85 cm’lik kalınlığı, heybetli görüntüsü ve her yıl vermiş olduğu yaklaşık 3 tonluk üzümle kitaptaki yerini almayı hak etmiş durumda. Asmalı plajın asması, Limnidi sahiline Hasan Hayrebet, tarafından ekilmiş, bakımı ise kızı Şefika hanım tarafından yapılıyor. Guinness rekorlar kitabına çapı en geniş asma olarak girmeye hak kazanan, asma geniş gövdesi ve uzun uzadıya uzanan dalları ve yaprakları ile göz kamaştırıcı güzelliktedir. Ağustos ve Eylül aylarında, yolunuz Yeşilırmağa düşerse rekorlar kitabındaki asmayı görüp, verigo üzümü tadabilirsiniz. Verigo üzüm için en verimli dönem, ağustos sonu ve eylül aylarıdır.
Kıbrıs’ın her bölgesinde yaygın olarak yetiştirilen ve severek tüketilen verigo üzüm için son olarak şunu vurgulamak istiyorum : ’‘ Çok Güzel = Very Good = Verigo‘’
Not: Adına festival de düzenlenmeye başlayan Verigo Festivali’nin ikincisi bu sene 26-28 Ağustos tarihleri arasında Yeşilırmak-Yedidalga Üreticiler Birliği ve Lefke Belediyesi katkıları ile Yedidalga Belediye Plajında düzenlenecek…
