- Kıbrıs Türk İnşaat Müteahhitleri Birliği Başkanı Soner Yetkili: “Yasa üç tarafı da koruyor. Banka direkt müteahhidi kredilendirmek yerine, alıcıyı kredilendirecek. Böylece kredi riski bölünecek. Alıcı da inşaata başlamadan koçanın kendi adına olduğunu bilecek. Müteahhit de işini bitirdiğinde parasını alacağını bilecek.
Kuzey Kıbrıs ekonomisinin bir dönem lokomotifi kabul edilen inşaat sektörüne düzen ve denetim getiriliyor. Müteahhidin inşaat yapacağı araziyi ipotek koymasını ya da satılan bir malın başkasına satılmasını engelleyecek ve apartman hayatını tam bir denetim altına alacak Kat Mülkiyeti ve Kat İrtifakı Yasa Tasarısı hazır.
Bakanlar Kurulu’ndan mart ayında geçen ve Cumhuriyet Meclisi’nde beklemede olan Kat Mülkiyeti ve Kat İrtifakı Yasası, hem müteahhidi hem alıcıyı hem de bankayı koruyacak. Alıcı, ortada hiçbir inşaat yokken, tapu işlemlerine başlandığı andan itibaren kendisine hukuki teminat sağlayacak Kat İrtifak Koçanı alacak. Yasayla birlikte banka direkt müteahhidi kredilendirmek yerine, alıcıyı kredilendirecek. Böylece kredi riski bölünecek.
Yasa, insanların mağduriyetini önlediği gibi, inşaatların mimari yönden de “hilkat garibesine” dönüşmesini de engelleyecek.
Emlak çevrelerince Kat Mülkiyeti ve Kat İrtifakı Yasası’ “çok önemli bir boşluğu dolduracak kapsamlı bir yasa”.
Yasa neler getirecek?
Kat Mülkiyeti ve Kat İrtifakı Yasası, tamamlanmamış, hatta başlanmamış, ancak bütün izinleri alınmış ve tapu kütükleri açılmış inşaatlardan mal almak isteyen alıcılara “Kat İrtifak Koçanı” verilmesini öngörüyor.
Mevcut 63/1987 sayılı Kat Mülkiyet Yasası’na göre alıcı, inşaat tamamlandıktan sonra alacağı “Kat Mülkiyeti Koçanı” ile hak sahibi olabiliyor. Eski yasanın revize edilmesi ve yeni unsurların eklenmesiyle hazırlanan yeni yasanın hayata geçmesiyle alıcıya verilecek “Kat İrtifak Koçanı”, “Kat Mülkiyeti Koçanı”na geçiş öncesinde mal sahiplerine hukuki teminat sağlayacak.
Yeni yasayla alıcının ödeme şekli de değişecek. Alıcı, kat irtifakını aldığı binayı bankaya ipotek gösterip, para alacak ve gerekirse müteahhide verip inşaatını tamamlayacak. Ancak müteahhit hiçbir zaman kat irtifakı sahiplerinden izinsiz hiçbir şey yapamayacak.
Müteahhit de inşaat yapacağı araziyi ipotek koyamayacak. İpotek koyarsa, hiç kimseye satamayacak. Kat İrtifak Hakkı’nı kimseye veremeyecek. Müteahhit hiçbir zaman kişiye vereceği apartman dairesini veya villayı ya da araziyi ipotek koyamayacak. İpotek koyup, inşaatına başlayamayacak. Bu şekilde alıcılar garantiye alınacak. İpotek olan araziler Kat İrtifak Yasası’na tabi olamayacağı için, hiçbir risk olmadan mal alınabilecek.
“Sektöre ciddiyet kazandırılacak”
İçişleri ve Yerel Yönetimler Bakanlığı, İskandan Sorumlu Müsteşarı Hasan İslamoğlu, hem inşaatı yapana hem de inşaatı alana ciddi sorumluluklar getirecek yeni yasanın inşaat sektörüne tam bir ciddiyet kazandıracağını belirtti.
İslamoğlu, “Kimse kimseyi mağdur etmeyecek. Alıcı verdiği para karşılığı tapudan aldığı Kat İrtifak Koçanı ile kendisini garantiye alıyor. Ev kesinlikle başkasına satılmıyor. Alıcı bu koçanı ipotek göstererek, bankadan para alıyor ve işin devamını sağlıyor. Hem bitmiş binaların denetimi sağlanmış olacak hem de inşaat halindeki ve inşaata başlarken binaların sağlıklı bir şekilde alınıp satılması sağlanacak. Yasa, inşaatın tamamlanması sonrasında sigortalanmasını da öngörüyor” dedi.
“Kat İrtifakı devreye konuyor”
Hasan İslamoğlu, 7 Mart’ta Bakanlar Kurulu’ndan onaylanıp, Cumhuriyet Meclisi’ne havale edilen Kat Mülkiyeti ve Kat İrtifakı Yasa Tasarısı’yla, mevcut kat mülkiyeti yasasına çağın gerekliliğine uygun bir içerik kazandırmayı ve “Kat İrtifakı Kurumu’nu devreye koyarak kat mülkiyetine geçiş öncesinde hak sahiplerine hukuki teminat sağlamayı amaçladıklarını söyledi.
İslamoğlu “Proje çizilip, şehircilikten geçtikten ve KTMMOB’dan onay aldıktan sonra kaymakamlık ya da ilgili belediyeye gönderilecek. Apartman ise daire numarası, sitede bir villa ise villa numarasıyla Tapu Dairesi’ne gönderilecek. Tapu Dairesi buna birer Kat İrtifak numarası verecek. Bu malları inşaata başlamadan önce alacak kişilere dairenin ya da villanın Kat İrtifak Koçanı verilecek” dedi.
Mevcut Kat Mülkiyet Yasası’nda bu konuda hiçbir düzenleme bulunmadığına işaret eden İslamoğlu, sadece bir sözleşmeyle düzenlenen alıcı-müteahhit ilişkisinde olası mağduriyeti önleyici hiçbir yasal düzenleme bulunmadığını belirtti.
İslamoğlu, özellikle faiz yasasının eksikliğinin son zamanlarda artan mağduriyetlere neden olduğunu söyledi.
“Müteahhit araziyi ipotek koyamayacak”
Hasan İslamoğlu, yeni yasayla müteahhidin inşaat yapacağı araziyi ipotek koyamayacağını; ipotek koyarsa hiç kimseye satamayacağını ve Kat İrtifak Hakkı’nı kimseye veremeyeceğini söyledi. İslamoğlu, “Müteahhit hiçbir zaman kişiye vereceği apartman dairesini veya villayı ya da araziyi ipotek koyamayacak. İpotek koyup, inşaatına başlayamayacak. Bu şekilde alıcılar garantiye alınacak” dedi.
Alıcının ödeme şeklinin de değişeceğini kaydeden İslamoğlu, alıcının, Kat İrtifak Koçanı’nı aldığı binayı bankaya ipotek gösterip para alacağını ve gerekirse müteahhide verip inşaatını tamamlayabileceğini belirtti.
İslamoğlu, müteahhidin hiçbir zaman Kat İrtifak Hakkı sahiplerinden izin almadan inşaatta bir şey yapamayacağına dikkat çekti.
“Apartman denetim altına alınacak”
Hasan İslamoğlu, Kat Mülkiyeti ve Kat İrtifakı Yasası’nın getireceği bir diğer yeniliğin ise apartman hayatının tam bir denetim altına alınmasını sağlayacak binanın sigortalanması, yönetici atanması gibi birtakım uygulamaları zorunlu hale getirmesi olduğunu söyledi.
Yasada kat maliklerinin ortak yerler üzerindeki hakları ile borç ve yükümlülüklerinin düzenlendiğini kaydeden İslamoğlu, merdiven ayakları, bacalar ve dış cepheler gibi bağımsız bölümlerin kullanım şeklinin yasada açıkça ifade edildiğini belirtti.
İslamoğlu, ana taşınmazın bakım ve onarımının, kişilerin ana taşınmazın genel giderlerine katılımının, sigorta anlaşmalarının ve mülke Yönetici ile Kat Malikler Kurulu’nun atanmasının zorunlu hale getirildiğini kaydetti.
İslamoğlu, “Mevcut yasada bunlar şart koşulmazdı. Örneğin zemin katta oturan bir kişi, kullanmadığını ileri sürerek bozulan asansörün tamirine katkı koymayabiliyor. Yeni yasayla tüm apartman sakinleri, kullanır ya da kullanmaz tamirata maddi katkı yapmak zorunda olacak. Dış cepheyi isteyen istediği gibi boyayamayacak. Ya da herkes istediği şekilde balkonunu kapatıp, odaya dönüştüremeyecek. Bu tip konularda kararı orada yaşayan kişiler verecek” dedi.
Sungur: “Alıcıyı inşaatın biteceği ana kadar emniyete alıyor”
Kıbrıs Türk Emlakçılar Birliği Başkanı Hasan Sungur, Kat Mülkiyeti ve Kat İrtifakı Yasası’nın emlak sektörünü düzenleyip geliştirecek bir yasa olduğunu ifade ederek, Emlakçılar Birliği Yasası’nın da eklenmesiyle emlak sektöründeki sorunların çok büyük oranda çözülmüş olacağını söyledi.
“Mevcut yasaya göre 40 dairelik sitede bir daire almak isteyen kişiye 40’ta 1 hisse veriliyor. İpotek konma durumunda, tümüne ipotek konuyor. Sistem kilitlenir. Kat İrtifak Yasası geçtikten sonra müstakil ev alacaksanız size yerdeki betonun, apartmansa betonarme karkasın irtifak koçanı verilecek.
İnşaat bittiği ve daireye adımınızı attığınız an size o daireyle ilgili bitmemiş ev koçanı verilecek. Bu koçan hisseli olmayacak. Koçanda ‘1 numaralı dairenin bitmemiş ev koçanı’ denilecek. Otomatik olarak o andan itibaren müteahhit batsa da, ara emri konsa da sizin malınıza konamayacak. Sizin malınız emniyette olacak. İrtifak koçanı, tamamen mal satın alan kişilerin mağduriyetini önleyen bir yasadır.”
Hayati bir yasa
Sungur, kat irtifakının hayata geçmesiyle bazı müşterilerin aldığı emlakin parasını ödememesi durumunda müteahhidin; parasını ödediği halde kötü niyetli müteahhitten dolayı da müşterinin mağduriyetinin önleneceğini söyledi. Yasanın emlakin herhangi bir şekilde istimlaka girmesi halinde, hissedarların nasıl tazmin edileceğini de düzene koyduğunu kaydeden Sungur, “Çok kapsamlı bir yasadır. Meclis’te daha da geliştirilecek. Orada da katkı koyacağız. Çok hayati bir yasadır” dedi.
Yetkili: Sıkıntılar bu yasayla aşılacak
KT İnşaat Müteahhitleri Birliği Başkanı Soner Yetkili de yasanın çok önemli bir boşluğu dolduracağını ve bugün yaşanan birçok sorunun önüne geçeceğini söyledi.
3 yıldır yasanın hazırlanması için çabaladıklarını ve yetkilileri yaşanabilecekler konusunda defalarca uyardıklarını belirten Yetkili, kendilerinin özel hukukçulara hazırlattığı yasanın, birliğin son eylemi sonrasında Bakanlar Kurulu’ndan geçirildiğini kaydetti.
Yetkili, yasanın hem müteahhidi hem alıcıyı hem de bankayı koruduğuna işaret ederek, “Banka direkt müteahhidi kredilendirmek yerine, alıcıyı kredilendirecek. Böylece kredi riski bölünecek. Alıcı da inşaata başlamadan koçanın kendi adına olduğunu bilecek. Müteahhit de işini bitirdiğinde parasını alacağını bilecek” dedi.
Ülkedeki finansman sisteminin ipotek üzerine kurulu olması ve bunun sonucunda ihtiyaç duyulan finansmanın ipotekle sağlanmasından dolayı kriz dönemlerinde istenmeyen olayların yaşanabileceğine dikkat çeken Yetkili, yasanın bundan sonrası için çok gerekli olduğunu ve sıkıntıların bu yasayla büyük oranda aşılabileceğini kaydetti.
Soner Yetkili, birliğin geçmişte yaşanan sorunların giderilmesi üzerinde de çalıştığını belirtti.
