İlkokul çağında derslerine konsantre olamayan, yerinde duramayan ve sürekli mızırlık yapan birçok çocuk vardır. Genelde bu çocuklar ciddi bir biçimde eleştirilmektedirler. Ancak bu çocuklar sadece mızırlar mı yoksa bunun altında yatan başka sebepler de var mıdır? Birçok durumda aileler hemen suçlu olarak ilan edilmekte ve durum olduğundan da karmaşık bir hale gelmektedir. Bu sebeple bu yazımda sizlere bahsetmek istediğim konu; Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu.
Yaklaşık 2010 yılından itibaren bu konuda artan genetik çalışmalar, bu bozukluğun genetik sebepleri olduğunu ortaya çıkarmıştır. Özellike CNV (Copy Number Variation) olarak da bilinen bir mutasyon çeşidinin bu bozuklukla ilişkisi olduğu bilinmektedir. Bu mutasyon kişilerin genetik materyallerinin bir kısmının silinmesine veya uzamasına yol açmaktadır. 2010 yılında The Lancet isimli prestijli bir dergide yayımlanan çalışmada 366 dikkat bozukluğu olan çocukla birlikte bu durumda olmayan 1047 çocuk incelenmiştir. Bu karşılaştırma sonucunda dikkat bozukluğu sorunu olan çocukların genetik materyallerinde bu mutasyona daha sık karşılaşıldığı görülmüştür. Ayrıca IQ seviyesi 70’den az olan çocuklarda bu mutasyona 6 kat daha fazla rastlanmaktadır. Bununla birlikte, mutasyonlu bölgenin şizofrenili çocuklarda rastlanan mutasyonla örtüştüğü görülmüştür. Bu da bizlere psikiyatrik ve sinir sistemi hastalıklarının yakın ilişkisi olduğunu göstermektedir.
Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu tedavisinde Ritalin gibi ilaçların yanısıra davranış terapisi de yer almaktadır. Leiden Üniversitesinde Adriana Bus önderliğinde yürütülen çalışmada DRD4 (dopamine D4 receptor) geninde mutasyon bulunan çocuklar incelenmiştir. Mind , Brain and Education isimli dergide 2011 yılında yayımlanan bu çalışmada, övgü ve ödüllendirme sayesinde bu çocukların daha başarılı oldukları görülmüştür. 182 çocuk üzerinde yürütülen bu çalışmada elektronik okuma oyunlarının olumlu özelliğinin, dikkat bozukluğu olan çocukların konsantre olmasına ve daha başarılı olmalarını sağladıklarını göstermiştir.
Kısa bir zaman önce Cogmed isimli bir eğitim programının da dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu bulunan çocukların tedavisinde kullanılabileceği düşünülmüştür. Bu program kişilere, odaklanmayı ve bu özelliklerini geliştirmeyi öğretmeyi hedeflemektedir. 5 hafta boyunca, haftada 5 gün, günde 35 dakika ayrılarak yürütülebilen bu eğitim sonrası dikkat bozukluğunun önemli ölçüde iyileştirilebildiği gözlemlenmiştir. Megan Spencer-Smith ve Torkel Klingber tarafından yürütülen ve 20 Mart 2015 tarihinde PloS ONE isimli dergide yayımlanan çalışma bu tarz programların kişilerin günlük yaşantılarını da olumlu yönde etkilediğini göstermiştir. Bu da bize gösteriyor ki eğitim sistemlerinin içerisine bu tarz uygulamaları almak son derece faydalı olacaktır.
Kaynakca: New scientist, Mayoclinic, US News
